Wat is Culturele Antropologie?

Door Keesjemaduraatje
Culturele Antropologie is eigenlijk de studie van vreemde culturen. Elke keer als er vanuit een rijk en machtig imperium een veroveringstocht gestart wordt, op weg naar roem en rijkdom, komen er vreemde knakkers in huiden en met knuppels de weg versperren, dan vragen de veroveraars zich af: "Wie zijn ze, wie is de leider en hoe kunnen we ze snel koud maken?"

Zo is de Culturele Antropologie ontstaan. De Romeinse beschrijvingen van Batavieren en Allemannen, zijn dus Antropologische Verkenningen avant la lettre. Culturele Antropologie is dus niet links. Geen wonder dat de Britten, met hun wereldrijk en koloniale geschiedenis, zulke grote antropologen als Margareth Mead, Malinowski en Leach hebben voortgebracht. Je moet je dat zo voorstellen, dat de Britten Afrika veroveren en bij Kenia komen er opeens van die lange huppelende negers met speren aangerend. "Wie is je leider?" vraagt dan de Engelse legeraanvoerder. Nou, daar hebben ze bij de Massai helemaal geen woord voor. Die hebben een hele egalitaire structuur en hebben helemaal geen leiders nodig. Maar daar kunnen die Engelsen niets mee. Die willen een leider zien. Dus wordt de missionaris vooruit gestuurd om die mensen in de Afrikaanse savannes een beetje religie en cultuur bij te brengen.

Als dat niet lukt, dan komt de Cultureel Antropoloog om de "sociale structuur" in kaart te brengen en nog twintig jaar later, dan is het afgelopen met het lekker dansen om een vuurtje. Dan worden er grenzen gestrokken en hoofdsteden gebouwd en dan kunnen die mensen nog 100 jaar lang tegen elkaar vechten en elkaar naar het leven staan. Lang leve de Westerse Beschaving.

Dus jullie dachten dat ik nu een heel betoog tegen de Westerse Beschaving ging houden? Helemaal niet. Het gaat over de Culturele Antropologie. Want tegen de tijd dat ik dat ga studeren, in 1978, is er iets heel anders aan de hand. De Culturele Antropologie wordt gebruikt om ideologiën aan de man te brengen. Je moet toch wat. Het kolonialisme is net een beetje voorbij. Het Cultuur-Relativisme viert hoogtij en we willen een andere maatschappij.

De marxistische antropologie doet zijn intrede en vanuit de Franse Antropologie wordt het begrip "Articulatie van de Productiewijzen" ingevoerd. Dat betekent dat je alles vanuit de economie en dus de productie moet zien. Wie heeft in de dorpse samenleving de macht over het geld? Hoe worden de jongeren door de ouderen onderdrukt en andersom?

Toen dat een beetje uitgewerkt was en de marxisten niet meer zo marxistisch waren, kwamen de vrouwen met hun feministische antropologie. Ieder tijdvak zijn eigen gekte, zeg maar. Dat ging zelfs zo ver dat de gewone  Afrikaanse prostitutie, die nu nog zoveel AIDS-doden veroorzaakt, wordt beschreven als "minnaarscultuur". Want je moet er niet aan denken ook eens kritiek op de cultuur van een ander prachtvolk te hebben.

Maar nu kom ik to the point en ik hoop dat jullie er nog zijn, want nu is er dan eindelijk weer een nieuwe twijg aan de zegenrijke Antropologische Boom gegroeid. Nu is er hoop, want in Groningen kan je nu
Antropologie van de Moslimsamenlevingen studeren.

En dit zijn de doelstellingen:

Elementaire kennis van de manier waarop islamitische geloofsstellingen, rituelen en symbolen in lokale contexten gestalte krijgen.

Elementaire kennis van de rol van de islam in het dagelijks leven van moslims in het Midden Oosten en Nederland.

Inzicht in de toepassing van gangbare begrippen binnen de interpretatieve antropologie op bovengenoemde thema's.

Elementair vermogen om actuele gebeurtenissen betreffende de islam en het Midden-Oosten binnen de antropologische discussie over dit aandachtsveld te plaatsen.

Dat kan nog alle kanten op dus. Jullie kennen mij en weten ook wel, dat ik vermoed dat deze Antropologische Verkenningen erop uit zullen draaien dat er vooral veel begrip getoond wordt en de onderdrukkende mechanismen, vooral tegen vrouwen, goedgepraat zullen worden. Maar we moeten vertrouwen hebben. Kennis over de islamitische geloofstellingen zal uiteindelijk ook macht blijken te zijn.