Het Revolutionaire Subjekt in het Maagdenhuis

De allereerste bezetters van het Maagdenhuis worden in grote mate beïnvloed door de Duitse Denker Herbert Marcuse (Eindimensionale Mensch) die de theorie ontwikkelde, dat niet de arbeidende arbeidersklasse het revolutionaire subject zou zijn, maar dat de komende revolutie door studenten, marginalen, buitenlandse werknemers en intellectuelen ontketend en aangevoerd zou worden. Op twee manieren breekt Herbert Marcuse daardoor met de traditionele Marxistische theorie en communistische praktijk.

Fundamentele veranderingen worden volgens marxisten veroorzaakt door veranderingen in de productiemiddelen en economische verhoudingen. De economie heeft dus het primaat en de sociale- maatschappelijke veranderingen zijn een gevolg daarvan. Als de schrijver Herbert Marcuse dus eerst stelt dat er een revolutie moet komen, want alles is shit en eendimensionaal, en daarna pas gaat zoeken welke sociale groep die revolutie teweeg gaat brengen, dan is hij van het marxistische padje afgeweken.

Bovendien, de tweede breuk, gaan marxisten ervan uit dat er door de kapitalistische verhoudingen zo'n grote ‘Verelendung’ zal optreden, dat de arbeidersklasse uiteindelijk de macht zal grijpen. In 1969, tijdens de eerste Maagdenhuisbezetting, ging het echter helemaal niet zo slecht met de Nederlandse arbeider. Ze konden hun eerste caravan kopen en op een camping op de Veluwe genieten van een zomervakantie of een weekendje uit. Jammer maar helaas. De Nederlandse arbeider zat niet te wachten op de bezetting van het Maagdenhuis. De babyboom-kinderen van de arbeider konden zelfs voor het eerst, dankzij een beurs van de vervloekte staat, gaan studeren in Amsterdam. Geen reden om het bestuurlijke centrum van de UVA maar eens in puin te gooien.

De opstand van 1969 was dan ook vergeefs en tot mislukken gedoemd. Het is alleen jammer dat de bezetters van destijds intussen hoogleraar, hoofdredacteur en docent zijn geworden en een heimliches verlangen naar de mooie oude revolutionaire tijd hebben ontwikkeld. Dus de Maagdenhuisbezettende studenten van 2015 worden helemaal in de watten gelegd en begripvol toegesproken, door grijzende kalende universiteitsprofessoren, die zich in hun jeugd terug wanen.

De waanzin van Herbert Marcuse, dat de migranten, studenten, intellectuelen en andere randgroepen de revolutie komen brengen, wordt nog steeds geloofd. Vandaar ook het groot aantal gekkies, Internationale Socialisten, toeristen en geestelijk gestoorden dat het Maagdenhuis nu bezet. Eén van de eisen van de bezetters is, dat de UVA niet met de VU mag samenwerken, omdat de VU een 'kapitalistische universiteit' zou zijn. Dat is een oud vooroordeel, dat in 1978, toen ik zelf studeerde ook al door UVA studenten werd verkondigd. Zo weinig is er veranderd in 35 jaar. De studenten bedoelen dat als op de VU een college om 9.00 uur begint en dat is al erg vroeg voor een UVA student, dat de docent dan inderdaad om 9.00 uur komt binnenlopen en dat de les dan begint. Dat is kapitalistische discipline.

Als de Abukasims, de Internationale Socialisten en de gekkies dan niet het in marxistische zin revolutionaire subject zijn, wat veroorzaakt dan wel de maatschappelijke veranderingen waar we zo smachtend op zitten te wachten? De docenten sociologie, politicologie en antropologie kunnen het je niet vertellen, want die hebben in 2008 net geleerd met email om te gaan. De ontwikkelingen in de ICT en de chiptechnologie gaan nu zo snel en de apparaten als smartphone, tablet, storage en cloud worden nu zo klein en snel, dat de economie daardoor nog het meest veranderd. Sociale media, apps en cloud-applicaties zorgen ervoor dat we 24 uur per dag kunnen inkopen en handelen waar en met wie we maar willen. Daardoor is er een revolutie gaande die bedrijven (V&D, Blokker, PTT) doet omvallen en nieuwe sociale groepen zal laten ontstaan. 

Maar doordat die studenten in het Maagdenhuis de verkeerde studie hebben gekozen en zich blind staren op hun Che Guevara-T-shirt, zien ze de revolutie om zich heen niet.

(Middelste afbeelding: Graf van Herbert Marcuse in Berlijn: "Weitermachen")