De ideologie van Karl Max Kreuger

Volgende week dinsdag wordt er in Amsterdam-Oost een kunstproject vorm gegeven, dat geheel gewijd is aan de brieven van internationale anarchisten aan Karl Max Kreuger. De locatie is interessant, omdat ik in 1983 op nog geen 300 meter afstand, samen met Karl in een kraakpand heb gewoond. Later woonde Karl nog een jaar lang in de Molukkenstraat, ook in de buurt,  in een tijdelijke woning. Geheel terecht dus, dat dit

kunstproject van Nicoline van Harskamp  in Amsterdam-Oost  uitgevoerd wordt.

Over Karl Kreuger bestaan vele misverstanden, die door zijn dood en de navolgende verering van zijn persoon, niet worden gecorrigeerd. Enkele van die misverstanden kan ik door mijn herinneringen en door feiten weerleggen. Andere misverstanden zullen met hem het graf ingaan.

In het krakersblad Ravage en in het blad van de Londonse Anarchist Bookfair staat dat Karl een plotselinge en onverwachte dood is gestorven. Hij lag in 1999 enkele dagen dood in zijn huis aan de Falckstraat in Den Haag, voordat hij werd gevonden.

Onverwacht, omdat niemand wist dat hij ziek was en plotseling, omdat niemand het aan zag komen. Voor de mensen die hem beter kennen is het toch niet zo onverwacht en plotseling. Karl was al jaren ziek door jicht en rheuma. Hij weigerde zich door normale artsen te laten behandelen en ging naar allerlei kwakzalvers, ook in de Indische Buurt. Ik herinner me nog dat hij een vaag medicijn had, waar de medische werking niet op het etiket mocht staan , maar dat toch gewoon bij reformwinkels te koop werd aangeboden. Het laatste jaar kreeg Karl ook last van zijn nieren. In die zin is de dood wel plotseling gekomen, maar is toch niet geheel onverwacht.

The struggle against fascism begins with the struggle against Bolshevism
Het pamflet van de radencommuniste Otto Rühle uit 1939 heeft nu, 73 jaar later, misschien niet meer de opzienbarende werking die het eind jaren dertig had. Leken de twee grote dictatoriale systemen communisme en fascisme elkaars tegenpolen, de schrijver betoogt dat Hitler een grote bewondering voor Stalin had en enkele methodes van hem heeft afgekeken. De twee systemen hebben volgens Otto Rühl opvallende gelijkenissen. Reden voor hem om beide systemen, inclusief het parlementarisme en het kapitalisme af te wijzen. Radencommunisten zijn bijna overal tegen.

Karl Kreuger bracht het boekje voor me mee uit London en was er om meer dan één reden verheugd over. Op een vreemde en paradoxe manier worden de tegenstellingen en overeenkomsten  tussen communisme en fascisme weerspiegelt in de naam en de levensgeschiedenis van Karl Marx Kreuger. Karl was er van overtuigd dat zijn vader hem de naam Max uit communistische motieven had meegegeven. Karl, geboren kort na de Tweede Wereldoorlog, was het resultaat van een liefdesrelatie van een ziekenzuster van het Duitse Rode Kruis en een arbeider in de Arbeisteinsatz aan het Duitse Oostfront. Na de oorlog en de terugkeer naar Nederland moesten beide korte tijd in een gevangenkamp vanwege werken voor de vijand.

Omdat zijn vader het gezin in de jaren zestig heeft verlaten en Karl geen contact meer met hem had, is de politieke stellingname tegen extreem rechts en autoritair socialisme misschien tevens een afzetten tegen de ontbrekende en liefdeloze vader waarvan hij niet precies wist of die nu het communisme uit de jeugd van de vader of juist het nationaal-socialisme aanhing of geen van beide.

Nicaragua gemiste kans op vrijheid
De afkeer van autoritair communisme en de kritische houding ten opzichte van bevlogen idealisme, dat weer tot nioeuwe onderdrukking kan leiden, bracht Karl er samen met de groep ASSW toe, een pamflet met een waarschuwing tegen de revolutie in Nicaragua uit te brengen, getiteld "Nicaragua gemiste kans op vrijheid". Ik weet nog hoe kwaad de krakers en met name de groep rond de Rara aanhangers, die zelf verschillende malen  naar Nicaragua reisden, op de groep rond de ASSW waren. Ik zelf werd ook meerdere keren opgebeld en ertoe opgeroepen het pamflet weer in te trekken. Eigenlijk haatten de bevlogen idealisten mij toen al en is er in dat opzicht niet zoveel veranderd. (Het pamflet is nog te koop op Bol.com)