Afschaffing van het koningshuis

Eigenlijk hebben we in Nederland te maken met een onvoltooide burgerlijke revolutie. De Koning heeft wel macht afgestaan, maar er is geen volledige democratisering doorgevoerd.

In de geschiedenis van Nederland zijn er slechts vier revolutionaire momenten geweest, waarin de afschaffing van het koningshuis mogelijk was geweest. 

1848 Thorbecke
Koning Willem II was geschrokken van de revolutionaire dreiging in andere Europese landen. In Frankrijk, Italië en Oostenrijk  breken opstanden uit. Karl Marx begint zich ermee te bemoeien. De koning geeft de liberaal Thorbecke de opdracht een nieuwe grondwet te schrijven. Door de invoering van de nieuwe grondwet kwamen er rechtstreekse verkiezingen en ministeriële verantwoordelijkheid, werden parlementaire rechten uitgebreid en werd de mogelijkheid van Kamerontbinding ingevoerd. Deze grondwet zou van ons land uiteindelijk, na een proces van gewenning dat jaren duurde, een moderne staat maken. 

Uit deze tijd stamt de constructie dat de koning nog steeds deel uitmaakt van de regering, maar de minister president de verantwoording draagt. In feite is er sinds die tijd ook niets meer veranderd.

1918
Het tweede revolutionaire moment wordt ook door het buitenland beïnvloed, namelijk door de Russische revolutie van 1917 en de Duitse opstand van 1918. Op 10 november 1918 wordt de Duitse keizer weggejaagd en twee dagen later besluit de Nederlandse sociaal-democraat Troelstra ook een revolutie te beginnen. Doordat hij de revolutie vanuit de Tweede Kamer uitroept en niet vanuit de kazernes en de fabrieken, ontstaat er verwarring. De revolutie mislukt.

1945


1966


De laatste die dat geprobeerd heeft is Tom de Graaf van de D66, die bij het huwelijk van Willem Alexander en Maxima kritische kanttekeningen bij de erfopvolging heeft gezet. Hoon was zijn deel. Andere pogingen van D66 om een deel van de macht democratisch te maken, door middel van de gekozen burgemeester en het referendum, zijn door ingrijpen van VVD en PvdA omzeep geholpen. Uitgerekend de partijen die zich beroepen op een burgerlijke- en niet religieuze achtergrond, afkomstig uit de Franse Revolutie, laten het afweten.