Wat heeft Mient Jan Faber gezegd?

We krijgen een beetje medelijden met Jan Jaap van Oosterzee van het IKV Pax Christi. Hij heeft net tijdens een discussiemiddag op de zondagmiddag bij de Liberaal Joodse Gemeente Amsterdam, zitten uitleggen dat Iran nog helemaal geen atoomwapen heeft en dat ook niet bekend is of Iran een atoomwapen gaat bouwen en bovendien dat Iran zich ook bedreigd voelt, door de hen omringende landen. Is allemaal een bekend standpunt voor een verlichte Christelijke vredesbeweging. Niets aan de handa.

Helemaal aan het einde van de bijeenkomst is er de mogelijkheid tot vragen stellen en een mevrouw die zich zelf omschrijft als "Vluchteling uit het destijds communistische Polen" maakt de IKV Pax Christi grote verwijten. "U heeft Israël omschreven als "zionistische entiteit" en u erkent Israel helemaal niet als Joodse staat". Een andere bezoeker vult aan: "Dat was destijds Mient Jan Faber, die in de jaren zestig en zeventig tegen Israël was."
De vertegenwoordiger van IKV Pax Christi reageert geëmotioneerd. "Dat zou heel erg zijn als dit blijft staan. Ik heb mij nooit in die zin uitgelaten". Afshin Ellian moet er aan te pas komen om te hulp te schieten. Hij verzekert ons dat Mient Jan Faber wel degelijk een positieve bijdrage aan het vredesproces in het Midden-Oosten levert. Wat is waarheid?

Helaas kan je de uitspraken inzake Israel die in de jaren zestig en zeventig zijn gedaan niet zo gemakkelijk googlen. Internet bestond nog niet en niet alles is ingescand. We kunnen wel nazoeken wat de geachte voorzitter van het IKV Mient Jan Faber sinds 1990 inzake het Beloofde Land ter berde heeft gebracht.

De meest positieve uitspraak die Mient Jan Faber ooit over Israël heeft gedaan, was tijdens het hoogtepunt van Hamas-terreur in 2006. In de Volkskrant van 21 juli 2006 schrijft hij:
"Deze dagen heeft Israël meer dan onze kritiek, onze solidariteit nodig. Want net als in 1967 hebben de vijanden van de joodse staat het op zijn voortbestaan gemunt.

Ik herinner me nog goed het begin van de Zesdaagse Oorlog in het Midden-Oosten, begin juni 1967. Het was tijdens mijn huwelijksreis. Mijn partner en ik spoedden ons in de ochtend van 5 juni naar het enige postkantoortje op Ameland en maakten een gift over voor Israël. Een opwelling waar ik nooit spijt van heb gehad. Het bestaansrecht van Israël moest worden verdedigd.

Ik moest daaraan denken toen Israël ten strijde trok tegen Hamas en Hezbollah. Anders dan in 1967 zijn het nu geen staten waartegen de oorlog wordt gevoerd, maar fundamentalistische bewegingen die - en dat is de overeenkomst - niet onder stoelen af banken steken dat Israël geen recht van bestaan in het Midden-Oosten heeft."
De mythe dat Mient Jan Faber in 1967 tegen Israël was is daarmee ontkracht. Begin al vast maar te juichen. Vraag je door, dan kom je op een citaat uit 2000, waaruit blijkt dat Mient Jan Faber Israël weliswaar erkent, maar niet als Joodse staat en dat hij pleit voor de terugkeer van miljoenen Palestijnse vluchtelingen. Hij schrijft op 17 oktober 2000 in het Parool:

"DE TERUGKEER van vluchtelingen is waarschijnlijk het moeilijkste probleem. Miljoenen Palestijnse vluchtelingen wachten in de buurlanden, vaak onder erbarmelijke omstandigheden, op het moment waarop ze kunnen terugkeren naar hun huis en het stukje grond dat zij vroeger bewerkten. Israel tracht hun recht op terugkeer te ontkennen. Maar zij hebben de internationale gemeenschap en de VN aan hun kant. (...) 

Wat hier speelt, is niet zozeer de onmogelijkheid zo veel mensen op te nemen in een betrekkelijk klein land. De absorptiecapaciteit van Israel is heel groot gebleken waar het om joden uit Oost-Europa en andere gebieden ging. Het hoeft ook niet in een keer. Er zou een tienjarenplan kunnen worden opgesteld, dat per jaar aan bijvoorbeeld vijftigduizend vluchtelingen het recht geeft terug te keren.

Nee, wat zich hier wreekt en zich hiertegen verzet, is het karakter van de staat Israel, namelijk als een exclusief joodse staat. Mensen van andere afkomst, zoals de miljoen Palestijnen die nu in Israel wonen zijn per definitie tweederangs burgers (en minderheden). Israel is benauwd dat de terugkeer van veel Palestijnse vluchtelingen uiteindelijk zal betekenen dat het wordt geconfronteerd met een situatie waarin net zo veel joden als andere mensen in het land zullen wonen en dat daarmee de basis wegvalt onder een exclusief joodse staat."

Wil je echt de invloed van Mient Jan Faber op het vredesproces in het Midden Oosten inschatten en ook begrijpen waarom Afshin Ellian hem verdedigt, dan zou je moeten luisteren naar een radio fragment ten tijde van de vrijlating van Gilad Shalit. Blijkbaar heeft Mient Jan Faber zulke goede contacten binnen het leiderschap van Hamas, dat hij in staat is geweest bij Haniye te pleiten voor de vrijlating van Shalit. Denk erover wat je wilt, maar hij heeft het wel gedaan.

Enkele uitspraken in dit Radio 1 interview: "De Israelische gevangenissen zitten vol met Palestijnse gevangenen." , en ook "Hamas wil alleen onderhandelen als de staat Israël wordt opgeheven"  en  "Een groepje extremisten , zal ik ze maar noemen, hebben een tunnel gegraven en hebben Shalit mee terug genomen".
Mient Jan Faber erkent dus aan de ene kant, dat de ontvoering van Shalit echt een kidnap was en geen gevangene in een militaire strijd en aan de andere kant laat hij zich in bijzonder genuanceerde bewoordingen uit over de Palestijnse strijd.

In die zin is hij een eenling in dit gepolariseerde conflict, die ongetwijfeld van zowel Israelische- als Palestijnse- kant de nodige kritiek te voorduren krijgt.