De spoorweg in Kongsberg (Noorwegen) wordt door een hek gescheiden van de weg naar het centrum. In het hekwerk steken drie rode bloemen, ter nagedachtenis aan de drie Kongsbergse slachtoffers van Breivik, die precies een jaar geleden, op 22 juli 2011 toesloeg in Oslo en op Utoya. De festiviteiten in Oslo zijn groot opgezet, want 200.000 bezoekers worden verwacht. Er is een groot podium opgebouwd bij de haven van Oslo, met projectieschermen op het plein die ervoor zorgen dat niemand ook maar een glimp van de herdenking mist.
De rit in de rode Audi cabriolet van mijn Noorse contactpersoon gaat langs de prachtige Noorse fjorden en over de goed onderhouden door bossen en velden omzoomde autoweg. Na weer een jaar hard werken in de Nederlandse ICT-industrie kom ik eindelijk tot rust.
We rijden naar het centrum van Oslo en parkeren in de parkeergarage van
Grønland, de wijk waar over wordt beweerd, dat er geen Noorse kinderen meer naar school gaan, omdat er alleen nog kinderen van immigranten op school zitten. De gezellige multiculturele straat laat aanvankelijk niets van de problemen zien die hier schijnen te zijn.In de bazar-winkeltjes kan je hoofddoeken, telefoonkaarten en diverse huisraad kopen. Wat is er tegen? De rommelmarkt verderop toont de volle omvang van de positie van Somalische-, Irakese- en Afghaanse- immigranten in Noorwegen. Er worden tweede hands goederen verkocht en de ethnische samenstelling van de bezoekers van de markt is eenzijdig immigrant.
Als je goed met een Cultureel Antropologische blik naar de mensen op de rommelmarkt kijkt, kan je je niet voorstellen dat ze hier in dit technologisch hoogstaande en steenrijke land Noorwegen kunnen integreren. Zwaar gesluierde Somalische vrouwen, die achter in sportkleding gestoken gespierde lichtgetinte mannen aanhobbelen. Dat gebrek aan integratie blijkt dan ook uit de statistieken. Ook hier is het misdaadpercentage onder kinderen van immigranten extreem hoog. Veel verkrachtingszaken met "migartie-achtergrond". Ik verzin het niet zelf. De politiek correctheid van de kranten laat echter niet toe dat er openlijk over geschreven wordt. In die zin heeft Breivik de Noorse samenleving op diverse manieren een heel slechte dienst bewezen.
Je haalt het wel uit je hoofd op een dag als dit ook maar een enkele opmerking over de misschien wel gebrekkige integratie te maken.
Toch is het gezellig in de straat en we gaan zitten om uitvoerig te eten en te drinken. Enkele Libanezen staan druk fulminerend naast ons tafeltje. Ook al versta je er geen woord van, je begrijpt toch wat er aan de hand is. Ik wel tenminste. De ene man met de rugzak moet iets doen en wordt daartoe onder druk gezet door een gespierde man met enkele tatoos die het lidmaatschap van een bende verraden.
Enkele andere jonge mannen beginnen zich ermee te bemoeien en het wordt een heel opstootje. Ik ben gekomen om te zien of het echt zo erg is in Gr
ønland en ik val natuurlijk weer met de neus in de boter.
Blijkbaar kijk ik te vaak en te intens in de richting van de jonge Libanezen, zodat het op gaat vallen.
Ik ben misschien niet als zodanig als toerist te herkennen en mijn Noorse contactpersoon naast me, met haar mooie rode jas en haar wapperende haren al helemaal niet. Maar wat zijn we dan wel, zie ik de jongens denken. Gelukkig wordt net op dat moment de omvangrijke tonijnsalade geserveerd, zodat we ons met deze criminele problematiek niet verder hoeven bezig houden. Om even een indruk te geven van kostenpatroon van de gemiddelde Noor en daarmee ook de onmogelijkheid voor immigranten zich in dit land werkelijk te integreren, dan wel staande te houden: Een tonijnsalade, zelfs geserveerd in deze arme immigrantenwijk, kost een 15 Euri.
De mensen uit islamitische landen zijn allemaal als vluchteling naar Oslo gekomen.De gastarbeiders daarentegen, komen allemaal uit Letland, Roemenië, Bulgarije en andere Oostbloklanden. Ook Nederlanders, vooral ambachtslieden, zijn graag in Noorwegen gaan wonen om te werken.
Deze gastarbeiders zijn wel geïntegreerd in de Noorse samenleving. In dat opzicht is de problematiek dus verschillend van de Nederlandse, waar juist de kinderen van gastarbeiders en met name Marokkanen , problemen maken, maar waar de vluchtelingen vaak juist heel goed hun best doen op school.
We rijden naar het westelijke centrum van de stad en al 100 meter vanaf de wijk Grönland is er van multiculturele problematiek helemaal niets meer te merken. Het is mooi weer en de Noren genieten eindelijk ook eens van het warme weer. Waar het anders alleen maar sneeuw scheppen geblazen is. Bij het podium van de Breivik-herdenking blijven we even stan. Een zangeres zingt iets in een onverstaanbare taal, wat later Laps blijkt te zijn. Het is de repetitie van de herdenking van de volgende dag. Ik bekijk de mooie jachthaven, waar rijke toeristen flaneren langs de mooie grachtenpanden en zich tegoed doen aan de kostbare lekkernijen die de goed geoutilleerde restaurant te bieden hebben.
De volgende middag, als de echte herdenking plaats vindt, zetten we de TV aan. Er blijken niet 200.000, maar slechts 100.000 mensen aanwezig te zijn. Dat kan ook aan het slechte weer liggen.
Het regent hevig. Premier Stoltenberg begint te spreken. Ik versta er geen zak van. "Wat zegt hij?" vraag ik aan mijn goede kennis naast me op de bank? "Peace, Solidarity and Love" zegt ze de toespraak kort samenvattend. Ze vindt de enorm groots opgezetten herdenking niet zo nodig en wil het geweld en de doden zo snel mogelijk vergeten. "Als je eigen kind erbij was omgekomen, zou je zo'n toespraak wel op prijs stellen", zeg ik.Dan heb je toch het gevoel van troost, dat de regering het herdenkt en niet wegstopt.
De gehele sociaal-democratische partij, inclusief jongeren organisatie is uitgerukt om deze herdenking ten volle te benutten. Zo goed staan ze er niet voor in de peiling. De conservatieve partij en de
Fremskrittspartiet staan op winst. Oude reflexen komen tijdens de herdenking weer naar boven. We moeten solidair zijn met onze anders gekleurde medemens. Dat is kort gezegd de boodschap aan het Noorse Volk. Alle jonge en oude-troubadours die Noorwegen rijk is, zeg maar de Noorse Jan Smit, Frans Bauer tot en met Rob de Nijs en Paul de Leeuw, treden kosteloos op. Tussen de optredens door, interviews en stukken tekst van overlevenden en ouders van vermoorde kinderen.
Het probleem bij dit gehele festijn, waar alle politiek correcte registers worden bediend is, dat de duiding van de Breivikmoorden nog niet is afgerond. De uitspraak van de rechter is nog niet geweest, dus is nog niet duidelijk wat Breivik nu werkelijk volgens de rechter is. Daarbij bevindt de Noorse rechtstaat zich in een duivels dillemma. Wordt Breivik als geestelijk gezond ingeschaald en beoordeeld, dan hoeft hij maar 21 jaar te zitten. Aangezien de consequenties van het multiculturele drama nog op geen enkele manier open ter discussie gesteld is, kunnen tijdens die 21 jaar altijd weer situaties voordoen waarbij Breivik vanuit de gevangenis zijn gelijk krijgt.
De maximumstraf voor moord is 21 jaar en bij goed gedrag zelfs nog korter. Ongetwijfeld zijn deze stafmaten ontstaan in een tijd waarin de optimistische kijk op de mens het denkbeeld dat "niemand in de gevangenis een beter mens wordt" bevorderde. Als je bovendien bedenkt dat de islamitische terrorist
Mullah Krekar nog steeds in Noorwegen vrij rondloopt en zelfs zijn gehele familie naar het land heeft gehaald. Natuurlijk met de vrijgevige gift van de Noorse nationaliteit; je moet toch wat, als multicultureel adept; dan weet je wel hoe de vlag er voor staat en hoe de wind waait. Deze tolerante humanistische houding, die voor 90% van de mensen goed werkt, is nu een blok aan het been van de Noorse justitie, die Breivik natuurlijk levenslang wil opsluiten. Dan maar gek verklaren?
Wordt Breivik echter als gek in een gesticht gestopt, dan heeft zijn gruwelijke geweldsdaden dezelfde status als een ongeval met een toeristische reisbus. 77 doden maar je kan er niets tegen doen.
Dan heeft deze herdenking op zich wel zin, vanwege de gruwelijkheid en de vele jonge doden. Maar de politieke boodschap van "Peace, Love and Understanding" hoeft dan niet meer omdat de motieven zelf niet ter discussie meer staan. Het was tenslotte een gek die het deed.
Aan het einde van de avond komt plotseling Bruce Springsteen het podium op en zingt "We Shall overcome". Het lied van de burgerrecht beweging in de VS in de jaren zestig.We zullen uiteindelijk overwinnen en onze burgerrechten krijgen. OK. Is dat waar het bij de Breivikmoorden om gaat?
Gaat het om de racistische- en etnisch gescheiden samenleving van de Verenigde Staten in de jaren zestig. Misschien heeft Bruce er helemaal niet over nagedacht en is gewoon besloten: "Racistische Moorden, dus daar hoort 'we shall overcome' bij. Je weet het niet. Evengoed wel aardig van Bruce Springsteen om toch even zijn steentje bij te dragen, nu hij toch in de buurt was.
De uitspraak van de rechter zal uitmaken hoe het bij verdere herdenkingen zal toegaan. Het heeft er op dit moment alle kans op dat dit een reusachtig soort door de regering georganiseerde "Kerwin Duinmeier"-herdenking kan worden, waar elke jaar weer een groot beroep op tolerantie gedaan wordt. Maar als Breivik platgespoten in een TBS kliniek verdwijnt, dan kan het ook weer minder belangrijk worden.
Als je bedenkt dat Breivik zich lid van een tempelorde waande, die niet blijkt te bestaan en als je bedenkt dat hij jonge idealistische leden van de jeugdafdeling van de Sociaal Democratische partij heeft omgebracht, in plaats van met ze in discussie te gaan of er artikelen over te schrijven, dan moet je inderdaad aan zijn geestelijke vermogens twijfelen. Of je moet tot de conclusie komen, dat de drang tot moorden er eerst was en dat de ideologie er later bij is bedacht. Dat is een verschijnsel dat je ook bij de links-extremistische bewegingen kan waarnemen.