Tzvetan Todorov

Door Keesjemaduraatje
Heb je de nieuwe roman van de Frans-Bulgaarse filosoof Tzvetan Todorov nou al gelezen? Nee? Nog niet? Nou dan ben je geen echte intellectueel hoor! Je moet je Frans-Bulgaarse filosofen wel een beetje bijhouden. Want in de kringen waar ik kom, daar hebben ze allemaal het boek "La peur des barbares" al gelezen. Je weet toch wel wat die titel betekent? Nee? Niet?

De angst van de wilde barbaren. en ik hoef jou natuurlijk niet te vertellen wie of dat er bang is en wie de wilde barbaar is. Wilders natuurlijk! Daarom is het ook zo belangrijk dat je die ontzettend goeie roman nu meteen in de boekwinkel gaat kopen.

Maar wat je ook kan doen, is gewoon effe de column en de recensie van Bas Heijne in de NRC lezen. Veel plezier.

De Column
De Recensie

Citaat: "In een interessant hoofdstuk laat hij zien hoe veel hedendaagse islamcritici voortdurend cultuur en beschaving door elkaar halen; hij trekt de conclusie niet in zoveel woorden, maar je kunt stellen dat veel verlichtingsretoriek met zijn universele aanspraken van de afgelopen jaren, louter diende om de superioriteit van de eigen cultuur te benadrukken; waardoor de boodschap voor mensen uit niet-verlichte culturen een stuk minder aantrekkelijk werd. De boodschap van Todorov luidt dat niemand zijn eigen cultuur hoeft te verlaten wanneer we juist die algemene universele aspiraties over vrijheid, tolerantie en gelijkheid delen. Beschaving staat niet op gespannen voet met cultuur.  "

Deze opvatting zou geldigheid heen als de PvdA en de "Verlichte" Columnisten van de NRC de laatste jaren ook voor die Vrijheid, Tolerantie en Gelijkheid op waren gekomen. Dat is echter helaas niet het geval. De gelijkheid van vrouwen en homosexuelen is stelselmatig opgeofferd aan de krampachtige houding ten opzichte van de multiculturele samenleving.

"In zijn recente boek La peur des barbares maakt de Frans-Bulgaarse essayist Tzvetan Todorov een verhelderend onderscheid: barbaars ben je wanneer je iemand anders zijn menselijkheid ontzegt, wanneer je hem reduceert enkel en alleen tot vertegenwoordiger van bepaalde hatelijke eigenschappen. In een gepolariseerde situatie maken alle partijen zich daar schuldig aan – dat maakt het bijvoorbeeld ook zinloos om als buitenstaander partij te kiezen in het Midden-Oostenconflict. Wie de barbarij van de een veroordeelt, kan zich niet blind tonen voor het barbaarse gedrag van de ander.
Het onverzettelijke humanisme – want humanisme is het – van iemand als Todorov lijkt op het eerste gezicht een krachtig weermiddel tegen het schematische denken waarin individuen geheel en al samenvallen met de cultuur waaruit ze afkomstig zijn of de religie die ze aanhangen. Maar werkt het ook? Surf een uurtje langs de internetfora en behalve dat je een hoop valse logica en verdwaasd schemadenken tegenkomt, valt op met hoeveel gretigheid steeds weer dezelfde clichés gedebiteerd worden, hoe energiek men tekeergaat. Veel debat in Nederland is onzinnig, maar je kunt niet zeggen dat het niet vitaal is. Het schelden is wellustig, het gebrek aan nuance is verzaligd, de eindeloze stapeling van karikaturen en beledigingen en kreten van verontwaardiging en ongeremd vijanddenken – het lijkt op een orgie."