Door het voortijdig einde van het kabinet Rutte, treden er plotseling verschuivingen op, die voorheen niet voorzien waren. Mark Rutte heeft waarschijnlijk gedacht: “Laat de regering nu maar alvast vallen, dan kunnen GL/PvdA, BBB en Omzigt niet zo snel met een lijst komen.” Hij had niet voorzien, dat zijn politieke einde in Den Haag hiermee ook bezegeld werd.


Nu kunnen we het politieke landschap van Den Haag in drie wolken verdelen: Woke/Links/Klimaat onder leiding van Frans Timmermans profiteert van het inzakken van Denk, Partij voor de Dieren en BIJ1. Daarmee is hij de enige gorilla witrug op de klimaatrots geworden.

Het blok “Regio/Boer/Christen” heeft maar liefst twee leiders, namelijk Caroline van der Plas (BBB) en Pieter Omzigt (NSC), die samen het voormalige CDA leegeten. Een andere gemeenschappelijkheid is, dat ze moeite met partijopbouw op korte termijn hebben. Deze wolk heeft het meeste last van de tactische zet van Mark Rutte. De partijen BBB en Nieuw Sociaal Contract hebben programmatisch niet zoveel gemeen, maar ze vallen elkaar vooralsnog ook niet aan. Daarom moeten ze de buit verdelen en missen de kans alleenheerser op de Boerenrots te worden.

De liberalen (VVD) onder leiding van Dilan Yeşilgöz hebben een grote fout gemaakt, door eerst de pijlen op “links” te richten en daarna het thema migratie als verkiezingsthema te kiezen. Beide thema’s geven geen oplossing voor de problemen waar Nederland nu mee kampt. Yeşilgöz is weliswaar de onbetwiste liberale leider in de verkiezingstijd, want Rob Jetten is veel met klimaat en immateriële zaken bezig, maar ze zal snel om moeten schakelen naar de focus op bestaanszekerheid. Helaas zal de kiezer dit thema niet als typisch VVD-thema herkennen. De VVD-kiezer heeft minder last van bestaansonzekerheid.

Oplettende lezers zullen mij vragen waar in deze beschouwing de PVV en Forum voor Democratie gebleven zijn. Het antwoord daarop is, dat dit geen regeringskandidaten zijn. De regering zal uit een coalitie van middenpartijen gevormd moeten worden

Door deze indeling in drie wolken te beschouwen, zien we dat Frans Timmermans grote kansen heeft de grootste te worden. Hij zal daarna samen moeten werken met een ander blok. Als we pech hebben zal dat Nieuw Sociaal Contract van Pieter Omzigt zijn, aangevuld met rest-partijen als D66 en ChristenUnie. Dan gaan we een hele restrictieve en moralistische periode tegemoet. Plat gezegd: “Twee zeikerds aan het roer.”

Een voordeel van de komende kabinetsperiode zal wel zijn, dat de energietransitie wordt doorgezet en het stikstofprobleem eindelijk wordt opgelost.