Waar is God?

Door Keesjemaduraatje
Dat heb ik er nu van. Nu ik Trouw lees wordt ik opgebeld door mijn oude vader die me vraagt wat ik van het artikel van Harry Kuitert vind, dat afgelopen zaterdag in Trouw gestaan heeft. Het artikel heet "Het verlangen naar een Hoger Wezen blijft" en is hier na te lezen. Mijn vader heeft twee idolen en dat zijn Huub Oosterhuis en Harry Kuitert. Ik kan er ook niets aan doen en het is jammer voor hem dat beide hooggeleerde heren de laatste tijd door de mand aan het vallen zijn. Huub Oosterhuis staat als lijstduwer op de kandidatenlijst van de SP ( moet ik nog meer zeggen?) en Harry Kuitert schrijft een artikel dat in de verste verte niet met het Gereformeerde Geloof in overéénstemming te brengen is.

Waarom is het artikel van Kuitert godslasterlijk?
Hij schrijft in het artikel twee keer de volgende zin op: "Eerst waren er mensen, toen religies, toen goden en toen was er God". Het verassende is natuurlijk dat hij daarmee de monotheïstische godsdiensten op een hoger niveau stelt dan de natuurgodsdiensten en polytheïstische religies. Dus het cultuurrelativisme van de laatste tijd, dat het allemaal niets uitmaakt, is hem vreemd. Dat is positief. Maar de rest? Eerlijk gezegd heb ik voor deze gedachte geen 80 jaar nodig gehad, maar was ik op mijn 14e al zover, dat ik dacht dat goden door mensen bedacht werden, maar dat maakt de zin nog niet meteen waar.
De meeste mensen kennen de eerste zinnen uit de Bijbel:

"In het begin schiep God de hemel en de aarde.
De aarde was woest en leeg; duisternis lag over de diepte, en de geest van God zweefde over de wateren. Toen zei God: ‘Er moet licht zijn!’ En er was licht.
En God zag dat het licht goed was. God scheidde het licht van de duisternis;
het licht noemde God dag, en de duisternis noemde Hij nacht. Het werd avond en het werd ochtend; dat was de eerste dag."(Willibrordvertaling)

Hier is dus duidelijk te lezen dat er eerst een God was en daarna werd al het andere geschapen. Natuurlijk staat het iedereen vrij dat te geloven of ook niet. We leven in een vrij land en afvalligen worden met rust gelaten. Ik kan me ook nog voorstellen dat als je dominee bent of hoogleraar aan de Vrije Universiteit, zoals Harry Kuitert was, en je komt plotseling tot de conclusie dat het hele geloof allemaal bedacht is door mensen en dat het slechts een verbeelding is en geen werkelijkheid, dat je dan in een lastig parket komt te zitten. Je verdient je geld ermee tenslotte. Hetzelfde geldt overigens voor een linkse docent sociologie, om maar een dwarsstraat te noemen, die tot de conclusie komt dat het socialisme niets oplevert en dat de vrije markeconomie eigenlijk de hele oplossing is. Dat zijn gedachtes die je maar beter voor je kunt houden.
Dan heb ik het heel wat gemakkelijker gehad. Toen ik het Gereformeerde Geloof niet meer in mijn leven kon inpassen heb ik de kerk verlaten en toen ik de socialistische leer niet meer kon ondersteunen ben ik voor een commercieel bedrijf gaan werken. Dat kan je afvallig of hypocriet noemen, maar dat kan je ook consequent noemen. Er zijn echter ook mensen die dan eerst eens flink in hun eigen nest gaan schijten.Want alle mensen moeten weten dat de ware leer niet meer zo waar is. Je gaat de bekering eerst eens in eigen kring omdraaien. Dat kan. Moslims houden er niet zo van en organiseren dan een knokploeg van de Internationale Socialisten om in een moskee te gaan roepen, dat afvalligheid heus wel kan, als je maar let op de toon van het debat. Kortom, als je verder je mond maar houdt.

Wat is er eerst, God of de Mensen?
Voor de atheïst is het gemakkelijk te beantwoorden. De mensen bedenken God en de religie is een verzinsel van de mensen. Toch is het een verontrustende gedachte dat de mensen, iedere mens, alles zelf moet bedenken. Ten eerste is niet iederéén ertoe in staat of heeft er zin in, een gehele religie voor zich zelf te bedenken. Ten tweede betekent het dat je nergens meer bij hoort. Bij de Protestantse kerken kan je dat mooi zien. Omdat iedereen uiteindelijk zelf bepaalt wat hij gelooft en dat weer strijdig is met wat andere mensen geloven, komen er steeds ruzies in kerken en ontstaan er steeds nieuwe sektes van mensen die het beter weten. Die houding van alles letterlijk willen nemen, "Heeft de slang in het paradijs wel werkelijk gesproken?",  "Is de aarde wel echt in 6 dagen geschapen?" Al die vragen hebben uiteindelijk de religie kapot gemaakt en is misschien wel de eerste aanzet tot de Verlichting geweest. Als je gelooft, dat er geen God was voordat de mensen bestonden, dan heeft dat tot gevolg dat je ook gelooft dat er geen God was voordat jij bestond en uiteindelijk heeft het tot resultaat dat je denkt dat jij God nog moet uitvinden. De laatste conclusie is dat je op deze wereld helemaal alleen staat.

Wat is God?
We zijn nu denk ik wel zo ver te begrijpen dat God geen oude man op een wolk is. De astronauten die naar de maan vliegen hebben nog steeds niet zoiets gezien. Het kan natuurlijk zijn dat hij nog verder weg zit, maar ik denk het niet. Wat is God dan wel? 
God is het totaal van menselijke relaties, tradities, liturgiën, gebruiken, rituelen en andere culturele en religieuze instituties die er al waren voordat wij geboren waren en er ook nog zullen zijn nadat wij gestorven zijn. God is bovendien alles wat goed is.
In die zin is God eeuwig. God was er al voordat ik er was en voordat alle mensen om ons heen er waren. Verder hoeven wij niet te kijken. God was er dus al voor de mensen bestonden en God zal er ook zijn nadat we zijn gestorven. God is grootser dan wij en God heeft ons nodig om te bestaan. Of, zoals Gerard Reve het uitdrukte: "God lijdt ook".

In die zin wordt ook de gehele discussie over de evolutie en het paradijs overbodig. Mensen die vast willen houden aan het idee dat de gehele aarde met alles wat er op en eraan zit in zes dagen geschapen is (op de zevende dag rustte God), die moeten dat vooral geloven en niemand moet ze daarbij lastig vallen. En ze mogen mij ook vooral niet lastig vallen. Ik denk dat je het scheppingsverhaal en de daarbijbehorende zondeval letterlijk moet nemen in de zin dat het op de ene mens die ik ben, betrekking heeft.
Eerst is er een God ( zie definitie hierboven), waaruit ik voort gekomen ben. Als baby was ik zonder zonde en naakt. Er is geen goed en kwaad en ik kan er ook nog geen onderscheid tussen maken.
Pas daarna ontdek ik het verschil tussen goed en kwaad, eet van de verboden vruchten en merk dat ik zelf besluiten kan nemen en verantwoording moet nemen en dan wordt ik ook al snel uit het ouderlijk huis gegooid en moet ik zelf de kost verdienen.

Genesis3:19

In het zweet uws aanschijns zult gij brood eten, totdat gij tot de aarde wederkeert, dewijl gij daaruit genomen zijt; want gij zijt stof, en gij zult tot stof wederkeren.

Conclusie
Het idee dat de mens helemaal alleen God, religie en kerk moet uitvinden leidt uiteindelijk niet tot bevrijding, maar tot eenzaamheid en vervreemding. Het idee daarentegen, dat er altijd al een besef van goed en kwaad is geweest en dat er instituties en tradities zijn geschapen die dat vormgeven. Dat je dat God kan noemen en dat God al voor jou bestaan heeft en ook nog na jou zal bestaan, kan voor degene die daar vatbaar voor zijn, een geruststellende en bevrijdende gedachte zijn.