Vrij of Angstig

Een vrije samenleving of een angstige samenleving?

Samenvatting van het boek van Nathan Sharansky "The Case for Democracy, the power of freedom to overcome tyranny & terror"
ISBN 1-58648-261-0
2004 Nathan Sharansky

tot nu toe:
Voorwoord, Inleiding, Artikel uit Trouw,
Hoofdstuk 1 , Hoofdstuk 2, Hoofdstuk 3, en dan nu:

Hoofdstuk 2 (A Free Society and a Fear Society?)

Samengevat door KeesjeMaduraatje

In de Goelag Archipel van de Sovjet-Unie waren vele verschillende gevangenen opgesloten: monarchisten, euro-communisten, nationalisten, evangelisten, Krim Tartaren, joodse refusniks etc. etc.. Ondanks de tegenstellingen tussen deze mensen, waren ze het er over eens dat ze in een vrije samenleving wilden wonen.

"A society is free if people have a right to express their views without fear of arrest, imprisonment, or physical harm."

De pleintest
Er is een eenvoudige test, die kan laten zien of een samenleving vrij is: kan iedere burger op een plein gaan staan en vrij zijn mening zeggen zonder dat hij wordt gearresteerd?

Dat betekent niet dat een vrije samenleving altijd rechtvaardig is. Er zijn vrije samenlevingen waar een vrouw toch niet mag stemmen, of waar de economie streng wordt gereguleerd of waar veel mensen honger hebben. Dat is niet rechtvaardig, maar een samenleving die de pleintest heeft doorstaan heeft wel de grens van het vrij zijn overschreden. Terwijl een samenleving die op angst is gebaseerd nooit rechtvaardig kán zijn.

Vrije- en Angst samenlevingen
Sharansky deelt de wereld in, in vrije- en op angst gebaseerde samenlevingen. Een op angst gebaseerde samenleving laat geen kritiek toe en is dus verstard en verandert niet meer. Zelfs als de Sovjet samenleving van buiten stabiel leek, was er een grote politie macht voor nodig om de status quo te handhaven.

Doublethink
Op elke plaats waar dissidenten worden verbannen en vervolgd, zijn drie categoriën mensen:
-de echte gelovers
-de dissidenten
-de mensen die uit angst hun mond houden (dubbeldenkers)

De echte gelovers en de dissidenten zeggen wat ze denken en er is geen verschil tussen wat ze privé en publiekelijk zeggen. Bij de overigen is er wel een verschil tussen de privé mening en de publiekelijke mening en daardoor moeten ze zich voortdurend verstoppen.

In een diktatuur wordt van de bewoners verwacht dat ze voortdurend blijk van loyaliteit geven ten opzichte van het regime. In kleuterscholen, universiteiten en op het werk zeggen de mensen voortdurend hoe gelukkig ze zijn en hoe goed het systeem voor ze zorgt.

De buitenlandse bezoeker ziet de verschillen niet en denkt dat er alleen echte gelovers en dissidenten zijn. Als de repressie heel hard is zullen er zelfs helemaal geen dissidenten zijn. Mahatma Gandhi had onder een Stalin of Hitler zijn strijd niet kunnen voeren.

Het is zeker dat in een diktatuur zoveel restricties en repressie zijn, dat het aantal dubbeldenkers elke dag toeneemt.

Sharansky geeft een aantal voorbeelden van westerse schrijvers en journalisten die beschrijven hoe de bevolking het met de diktatuur eens is in achtereenvolgens de Sovjet-Unie, Saudi-Arabia, Afghanistan en Irak. Ze hadden niet door dat de bevolking zei wat ze moesten zeggen en niet vrij waren te spreken wat ze echt dachten. De journalisten betwijfelden niet dat de bewoners hun echte mening gaven. Ook al waren ze in een land waarin de politie de gewoonte had mensen in papierversnipperaars te gooien.

Arafat
Veel westerse journalisten en regeringsleiders waren er jarenlang van overtuigd dat Yasser Arafat de mening van de Palestijnen vertegenwoordigde. Ze realiseerden zich niet dat Arafat alleen zo geliefd was omdat hij alle geldbronnen en politie-krachten controlleerde. Een Palestijn in de bezette gebieden kon niet zonder zijn ondersteuning leven.

appels en peren
Het komt vaak voor dat bewoners van een vrij land niet weten wat het betekent in een diktatuur te leven en daardoor rare vergelijkingen maken. Sharansky noemt het voorbeeld van de vergelijking van Kolchozen met Kiboetsen en de vergelijking van de orthodoxe Islam met het orthodoxe Jodendom. Verontwaardigd wijst hij er op dat er onder de Joden geen eerwraak plaats vindt.

hersenspoeling
De bewoners van een diktatuur worden vanaf de prilste jeugd gehersenspoeld. Er is geen enkele informatie aanwezig dat een andere mening dan de staatsmening bevat.

De hersenspoeling heeft ook grenzen. In veel landen met een anti-Amerikaanse regering, is de bevolking pro-amerikaans. Als de VS een regering steunt (zoals in Pakistan vert.), is de bevolking fel anti-amerikaans. Dit kan worden gezien als een stil protest tegen de diktatuur.

De vrolijke vrijheid
Natan Sharansky werd door Andrei Sacharov geinspireerd het leven als dubbeldenker te verlaten. Sachoraov was een russische atoomgeleerde die een brief schreef aan de russische autoriteiten, waarinstond dat de Sovjet-Unie ziche economisch, geestelijk en intellectueel beter zou ontwikkelen als er meer intellectuele vrijheid zou zijn. De idealen van socialisme zouden nooit worden bereikt zonder vrijheid. Het uitzonderlijk bij hem was, dat er nooit een kloof ontstond tussen zijn privé- en publieke statements.

Nadat Sharansky een joodse activist was geworden, door dat te zeggen wat hij werkelijk voelde, overviel hem een machtig gevoel van vrijheid. Hij was vrij te zeggen wat hij dacht. Zelfs na een uitgebreide hongerstaking en alleen zittend in zijn cel verliet het grote gevoel van vrijheid hem niet meer.

Israeli politician Natan Sharansky, left, with bodyguards last year at Berlin's Glienicker Bridge, site of his release by the Soviets